Kołocz śląski to coś więcej niż zwykłe ciasto – to symbol śląskich tradycji i rodzinnych uroczystości. W Kędzierzynie-Koźlu i całym regionie Śląska od pokoleń wypieka się go na wesela, święta i ważne okazje, a jego receptura jest pilnie strzeżona przez gospodynie. Co wyróżnia ten wypiek? Delikatne ciasto drożdżowe, chrupiąca kruszonka i bogate nadzienie – serowe, makowe lub jabłkowe.
Dawniej na weselach kołocz był obowiązkowym elementem, a przyszli małżonkowie osobiście roznosili go po domach gości jako zaproszenie na uroczystość. Dziś nadal cieszy się ogromnym powodzeniem i często gości na śląskich stołach.
Dziś przygotujemy klasyczny kołocz z nadzieniem serowym, ale nic nie stoi na przeszkodzie, by użyć maku lub jabłek!
Składniki na dużą blachę (ok. 12 porcji)
Ciasto drożdżowe:
✔ 500 g mąki pszennej
✔ 30 g świeżych drożdży (lub 7 g suchych)
✔ 200 ml mleka (letniego)
✔ 80 g cukru
✔ 2 jajka
✔ 80 g masła (roztopionego)
✔ szczypta soli
Masa serowa:
✔ 500 g twarogu (najlepiej tłustego lub półtłustego)
✔ 1 żółtko
✔ 3 łyżki cukru
✔ 1 łyżka śmietany 18%
✔ 1 opakowanie cukru waniliowego
Kruszonka:
✔ 100 g mąki
✔ 50 g masła
✔ 50 g cukru
Jak zrobić idealny kołocz śląski?
1️⃣ Przygotowanie zaczynu
Do miseczki wlej letnie mleko, dodaj pokruszone drożdże oraz 1 łyżkę cukru i 2 łyżki mąki. Wymieszaj i odstaw na 10–15 minut, aż zaczyn zacznie pracować (pojawią się bąbelki).
2️⃣ Wyrabianie ciasta
Do dużej miski przesiej mąkę, dodaj zaczyn, jajka, cukier oraz sól. Stopniowo wlewaj roztopione masło i wyrabiaj ciasto (ręcznie lub mikserem z hakiem) przez około 10 minut, aż stanie się elastyczne i gładkie. Przykryj ściereczką i odstaw na ok. 1 godzinę, aż podwoi objętość.
3️⃣ Przygotowanie nadzienia
W tym czasie twaróg rozgnieć widelcem i wymieszaj z żółtkiem, cukrem, śmietaną i cukrem waniliowym. Nadzienie powinno być gładkie i kremowe.
4️⃣ Robimy kruszonkę
Mąkę, cukier i zimne masło rozcieraj palcami, aż powstaną drobne okruchy. Można dodać szczyptę cynamonu dla aromatu.
5️⃣ Formowanie i pieczenie
- Wyrośnięte ciasto rozwałkuj i przełóż do natłuszczonej blachy.
- Na wierzchu równomiernie rozsmaruj nadzienie serowe.
- Posyp kruszonką i odstaw na 15 minut do lekkiego podrośnięcia.
- Piecz w 180°C przez około 35–40 minut, aż kruszonka się zarumieni.
Jak podawać kołocz?
Kołocz najlepiej smakuje na ciepło, lekko oprószony cukrem pudrem. Możesz podać go z filiżanką kawy lub herbaty. Na Śląsku często jada się go także z kubkiem zimnego mleka.
Jak zmodyfikować przepis?
Wersja z makiem – zamiast sera, przygotuj nadzienie z 300 g zmielonego maku, 2 łyżek miodu i garści bakalii.
Wersja jabłkowa – pokrój 3 jabłka w plasterki i wymieszaj z cynamonem oraz cukrem.
Lżejsza wersja – możesz zmniejszyć ilość cukru i użyć twarogu półtłustego.
Tradycja, która smakuje!
Kołocz to duma kuchni z Kędzierzyna-Koźla i całego Śląska. Każdy kęs tego ciasta to powrót do tradycji – do rodzinnych spotkań, świąt i wyjątkowych chwil. Jeśli jeszcze go nie piekłeś, koniecznie spróbuj!
