Endometrioza, inaczej zwana gruczolistością macicy czy wędrującą śluzówką macicy to choroba, która polega na rozroście błony śluzowej macicy - endometrium - poza jamą macicy. Zlepki tkanki w miejscach, gdzie nie występuje ona naturalnie, to ogniska endometriozy. Endometriozie towarzyszą intensywne dolegliwości bólowe, obfite miesiączki, nieregularne cykle charakteryzujące się długimi krwawieniami, biegunki, zaparcia, zrosty, torbiele czekoladowe. Endometrioza jest ciężka w rozpoznaniu - powoduje ona różne symptomy, które mogą łatwo zostać przypisane do innych schorzeń. Nieleczona endometrioza często prowadzi do problemów z zajściem w ciążę, a w skrajnych przypadkach do bezpłodności. Powinna ona być leczona kompleksowo na wielu płaszczyznach.
Leczenie endometriozy o charakterze hybrydowym przeprowadza pacjentkę przez wszystkie etapy - od diagnozy, przez badania ambulatoryjne po operację i terapię pozabiegową.
Diagnostyka obejmuje wywiad lekarski, badanie palpacyjne, badania ultrasonograficzne (USG), rezonans magnetyczny, kolonoskopię, laparoskopię (podczas której pobiera się wycinek tkanki do badania histopatologicznego), oznaczenie markera nowotworowego CA-125, badanie radiologiczne HSG oraz badanie dna macicy.
Leczenie operacyjne endometriozy ma na celu przywrócenie prawidłowych stosunków anatomicznych w obrębie miednicy poprzez zniszczenie ognisk endometriozy, usunięcie guzów endometrialnych oraz uwolnienie zrostów - wycięcie zmian prowadzi do przywrócenia funkcji organów zajętych przez chorobę. Złotym standardem leczenia endometriozy jest chirurgia laparoskopowa, pozwalająca na precyzyjne i małoinwazyjne usunięcie zmian. Najnowocześniejsze narzędzie używane do cięcia tkanek to nóż plazmowy, który umożliwia chirurgom precyzyjne usunięcie zmian endometrialnych. Użycie noża plazmowego znacznie ogranicza ryzyko powikłań - tnie on i koaguluje tkankę na powierzchni do 0,2 mm dzięki czemu tkanka pod ogniskami endometriozy pozostaje nienaruszona. Tak zwana waporyzacja nożem plazmowym jest bezpieczna, pozwala na minimalny ubytek krwi oraz minimalizuje ryzyko powstawania zrostów. Oprócz tego użycie strumienia plazmy jako skalpela pozwala na usunięcie endometriozy z delikatnych miejsc takich jak jajniki bez ryzyka uszkodzenia rezerwy jajnikowej. Podczas operacji używa się innych wysoko wyspecjalizowanych technologii medycznych takich jak plazma argonowa, systemy do cięcia tkanek typu Bisect, noże harmoniczne, laser, systemy zamykania naczyń typu Biclamp czy staplery endoskopowe, które pozwalają na wykonanie odcinkowych resekcji zajętego endometriozą jelita.
Po udanej operacji ważne jest podtrzymanie uzyskanych efektów - jest to możliwe dzięki połączeniu farmakoterapii celowanej dobranej do Pacjentki biorąc pod uwagę jej wiek, potrzeby oraz plany prokreacyjne oraz wprowadzenia immunologicznej terapii żywieniowej o działaniu przeciwzapalnym. W farmakologicznym leczeniu endometriozy stosowane są głównie niesteroidowe leki przeciwzapalne, preparaty estrogenowo-progestagenowe oraz preparaty progestagenowe w postaci leków doustnych lub wkładek wewnątrzmacicznych, które pomagają w zmniejszeniu przewlekłych dolegliwości bólowych. Dieta natomiast powinna uwzględniać dużo produktów bogatych w antyoksydanty pomagające regulować gospodarkę hormonalną i wzmacniające układ immunologiczny (owoce, warzywa, migdały, oleje roślinne, nasiona słonecznika), błonnik wspomagający pracę jelit (produkty pełnoziarniste, rośliny strączkowe), kwasy omega-3 zmniejszające stany zapalne oraz wspomagające układ odpornościowy i gojenie się tkanek (tłuste ryby, orzechy włoskie, nasiona chia, jajka, olej lniany), produkty fermentowane korzystnie działające na układ pokarmowe (kefiry, jogurty, kiszonki) oraz żelazo, aby uzupełnić jego poziom w organizmie po obfitych miesiączkach (brokuły, fasola, szpinak, kapusta, ryż brązowy). Należy unikać tłuszczów trans (fast food, gotowe posiłki, wyroby cukiernicze), alkoholu, czerwonego mięsa, kofeiny oraz soi.
