Leczenie zespołu cieśni nadgarstka – jak odzyskać sprawność dłoni

Zespół cieśni nadgarstka to schorzenie, które może początkowo wydawać się błahe, ale nieleczone prowadzi do trwałych uszkodzeń nerwu pośrodkowego. Dzięki nowoczesnym technikom mikrochirurgicznym w Nowa Ortopedia możliwe jest szybkie i skuteczne leczenie, które pozwala pacjentom wrócić do pełnej aktywności w krótkim czasie. Sprawdź, jak rozpoznać objawy, kiedy udać się do lekarza i jakie metody terapii są najskuteczniejsze.

• Objawy zespołu cieśni nadgarstka, których nie wolno lekceważyć
• Przyczyny i grupy ryzyka – kto choruje najczęściej
• Nowoczesne metody leczenia chirurgicznego
• Rehabilitacja i powrót do pełnej sprawności

Objawy zespołu cieśni nadgarstka, których nie wolno lekceważyć

Pierwsze symptomy zespołu cieśni nadgarstka bywają niepozorne, ale ich ignorowanie może prowadzić do trwałego uszkodzenia nerwu pośrodkowego. Jednym z najbardziej charakterystycznych objawów jest mrowienie i drętwienie palców, zwłaszcza kciuka, palca wskazującego, środkowego i części serdecznego – czyli tych unerwianych przez nerw pośrodkowy. Dolegliwości najczęściej nasilają się w nocy lub nad ranem, budząc ze snu potrzebą „strzepywania” dłoni.

Z czasem pojawia się:

– ból promieniujący do przedramienia lub łokcia,

– osłabienie siły chwytu, które utrudnia codzienne czynności (np. trzymanie kubka, zapinanie guzików, trzymanie kierownicy),

– uczucie sztywności lub obrzęku dłoni, mimo braku rzeczywistego obrzęku,

– zaniki mięśni kłębu kciuka – w zaawansowanych przypadkach,

Szczególnie alarmujące są objawy, które nie ustępują po odpoczynku, zaczynają pojawiać się w dzień lub prowadzą do utraty precyzji ruchów dłoni. Jeśli zauważycie, że przedmioty zaczynają Wam „wypadać z ręki”, nie warto zwlekać – uszkodzenie nerwu może być już znaczne.

Przyczyny i grupy ryzyka – kto choruje najczęściej

Zespół cieśni nadgarstka to choroba wynikająca z przewlekłego ucisku na nerw pośrodkowy w kanale nadgarstka – wąskim tunelu anatomicznym ograniczonym przez kości nadgarstka i więzadło poprzeczne. Przyczyną tego ucisku może być każdy stan powodujący wzrost ciśnienia w kanale nadgarstka lub zmniejszenie jego objętości.

Do najczęstszych przyczyn należą:

– długotrwałe przeciążenia nadgarstka (praca przy komputerze, pisanie, gra na instrumentach, praca fizyczna z narzędziami),

– powtarzalne ruchy dłoni, np. skręcanie, ściskanie, zginanie,

– urazy – złamania, zwichnięcia lub stłuczenia nadgarstka,

– stan zapalny tkanek miękkich w przebiegu reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS),

– cukrzyca, która prowadzi do zmian zwyrodnieniowych w osłonkach nerwów,

– niedoczynność tarczycy,

– ciąża – wskutek zatrzymywania wody i obrzęków,

– otyłość,

– menopauza – zmiany hormonalne mogą wpływać na elastyczność tkanek i retencję płynów.

Grupą szczególnie narażoną są osoby wykonujące zawody wymagające precyzyjnych ruchów rąk oraz długotrwałego napięcia dłoni. W Polsce do pacjentów najczęściej zgłaszających się z objawami zespołu cieśni nadgarstka należą: pracownicy biurowi, monterzy, fryzjerzy, muzycy, kierowcy zawodowi, kasjerki i operatorzy maszyn.

Z danych opublikowanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia wynika, że w ostatnich latach liczba operacji zespołu cieśni nadgarstka w Polsce stale rośnie – w 2022 roku wykonano ponad 18 tysięcy takich zabiegów w ramach świadczeń publicznych. To pokazuje, że problem nie jest marginalny, a wczesna diagnostyka i leczenie są konieczne, aby uniknąć nieodwracalnych uszkodzeń nerwu.

Nowoczesne metody leczenia chirurgicznego

Operacyjne leczenie zespołu cieśni nadgarstka przeszło w ostatnich latach ogromną transformację – z inwazyjnego zabiegu wymagającego długiego unieruchomienia ręki do procedury, którą dziś można wykonać w trybie ambulatoryjnym, przy użyciu technik mikrochirurgicznych i znieczulenia miejscowego. Celem zabiegu jest trwałe uwolnienie nerwu pośrodkowego z ucisku, który powstaje w kanale nadgarstka na skutek pogrubienia więzadła poprzecznego lub obrzęku pochewek ścięgien.

Najbardziej zaawansowane i najczęściej stosowane w Polsce metody operacyjne to:

• mikrochirurgiczne odbarczenie nerwu – wykonywane przez niewielkie nacięcie, pod kontrolą optyczną, z maksymalną precyzją i minimalnym uszkodzeniem tkanek,
• technika endoskopowa – zabieg przeprowadzany przy pomocy endoskopu wprowadzonego przez bardzo małe nacięcie, pozwala na szybszy powrót do sprawności, mniejszy ból pooperacyjny i lepszy efekt kosmetyczny,
• chirurgia jednego dnia – cały proces (od przyjęcia do wypisu) trwa maksymalnie 1 godzinę, a pacjent po zabiegu może wrócić do domu i rozpocząć delikatne użytkowanie ręki już po kilku dniach.

Nowoczesne metody operacyjne eliminują konieczność unieruchamiania ręki gipsem, nie wymagają ogólnego znieczulenia ani hospitalizacji. Zastosowanie szwów wchłanialnych skraca proces gojenia, a ryzyko powikłań chirurgicznych jest minimalne.

Rehabilitacja i powrót do pełnej sprawności

Współczesne podejście do zespołu cieśni nadgarstka nie kończy się na operacji – równie istotnym etapem leczenia jest wczesna rehabilitacja, która rozpoczyna się niemal od razu po zabiegu. Dzięki temu, że ręka nie jest unieruchamiana, możliwe jest rozpoczęcie ćwiczeń funkcjonalnych już w pierwszych dniach, co znacząco poprawia jakość regeneracji nerwu.

Rehabilitacja po chirurgicznym leczeniu zespołu cieśni nadgarstka obejmuje:

• masaż poprzeczny i mobilizację blizny – zapobiegają zrostom, poprawiają elastyczność skóry i tkanek,
• ćwiczenia aktywne dłoni i palców – mające na celu przywrócenie precyzji ruchów, siły chwytu oraz kontroli motorycznej,
• ćwiczenia neurodynamiczne – poprawiające ślizg nerwu pośrodkowego i redukujące napięcia w obrębie całego ramienia,
• elementy fizykoterapii – takie jak ultradźwięki czy laseroterapia, które wspierają regenerację nerwu.

Powrót do pracy i codziennych aktywności uzależniony jest od charakteru wykonywanej pracy. U pacjentów biurowych i wykonujących lekką pracę manualną pełna sprawność często wraca już po 2–3 tygodniach. Osoby wykonujące pracę fizyczną mogą potrzebować kilku dodatkowych tygodni rehabilitacji, aby uniknąć nawrotów.

Każdy przypadek traktowany jest indywidualnie, a postępy w rehabilitacji są ściśle monitorowane. Dzięki nowoczesnym metodom chirurgicznym i dobrze zaplanowanej terapii usprawniającej możliwe jest pełne przywrócenie funkcji ręki bez bólu, drętwienia i ograniczeń ruchowych.